Helsińska Fundacja Praw Człowieka zaprosiła mnie na seminarium poświęcone praktyce stosowania europejskiego nakazu aresztowania. Spotkanie odbyło się w dniu 8 września 2016r. w Warszawie, a uczestniczyło w nim wielu ekspertów zajmujących się na co dzień pomocą osobom wobec których zastosowano europejski nakaz aresztowania.

Seminarium odbyło się w ramach projektu „ Beyond Surrender” który jest finansowany przez Komisję Europejską. W ramach projektu zostanie przeprowadzony audyt kompleksowy 20 spraw, w których osoby ścigane zostały przekazane do Polski.

Audyt zakłada badanie akt, obserwacje posiedzeń, wywiady z obrońcami osobami przekazanymi i ich rodzinami.

Co z tego wszystkiego wynika dla osób ściganych ENA ? Na razie niewiele.

Jednak fakt, że międzynarodowe organizacje broniące praw człowieka, wspólnie z władzami Unii Europejskiej, podjęły inicjatywę zbadania tej sprawy, świadczy o zaniepokojeniu dotychczasową praktyką stosowania europejskiego nakazu aresztowania. Z danych statystycznych za lata 2005 – 2013 wynika, że Polska wystosowała 31 tysięcy ENA, co stanowi 31 % ogółu wszystkich nakazów wydanych w tym czasie w całej Europie. W tym samym czasie Niemcy wydali niecałe 15 tyś, a Francja 10 tyś.

Z danych statystycznych wynika, wyjątkowo niska skuteczność europejskich nakazów aresztowania wydanych przez Polskę. Z 31 tysięcy nakazów skutecznych okazało się zaledwie ok 7 tysięcy. Jest to zasługa nie tylko tego, że osoby poszukiwane skutecznie się ukrywają, ale również i tego, że sądy zagraniczne w wielu przypadkach odmawiają realizacji europejskich nakazów aresztowania wydanych przez polskie sądy. W wielu przypadkach skutecznie działający adwokat jest również w stanie doprowadzić do uchylenia w Polsce europejskiego nakazu aresztowania przed przekazaniem poszukiwanego do kraju. Statystyki pokazują, że jest o co walczyć, zarówno przed sądem w Polsce jak i za granicą, a szanse na wygraną są większe niż to się większości wydaje.