Przypadek Jędrka
Jędrek był poszukiwany Europejskim nakazem aresztowania aby odsiedzieć wyrok jednego roku pozbawienia wolności za jazdę pod wpływem alkoholu. Karę wymierzył mu Sąd w Zakopanem.
Ponieważ nie uśmiechała mu się perspektywa bezczynnego siedzenia w zakładzie karnym, to postanowił wyjechać za granicę.
W Holandii mieszkał i pracował przez parę lat.
Przed wyjazdem z Polski wziął kredyt, którego nie spłacił. Został mu dług wobec banku.
Oddział Banku w Nowym Targu wysłał do prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa oszustwa. W tej sprawie był poszukiwany zwykłym listem gończym (o karach za długi możesz przeczytać tutaj).
Po zatrzymaniu w Holandii, Jędrek został sprowadzony do Polski na podstawie ENA i osadzony w Zakładzie Karnym w Wiśniczu.
W taki oto sposób rozpoczął odbywanie kary jednego roku za jazdę po pijaku.
Do Zakładu Karnego przyjechał prokurator prowadzący sprawę o oszustwo i chciał postawić mu zarzut.
Jędrek bardzo przytomnie pouczył prokuratora o tym, że chroni go zasada specjalności i w związku z tym ma spadać na drzewo.
Po odbyciu połowy kary nasz bohater wyszedł na tzw. „wokandę” czyli na warunkowe przedterminowe zwolnienie.
Okres próby sąd penitencjarny ustalił na 2 lata.
Po upływie dwóch miesięcy od wyjścia z więzienia, Jędrek został zatrzymany, a Prokurator z Nowego Targu stwierdził, że skoro minęło już 45 dni to teraz postawi mu zarzut za oszustwo na szkodę banku.
Zasada specjalności
O tym co to jest zasada specjalności pisałem już parę razy (o zasadzie specjalności więcej możesz przeczytać tutaj).
Krótko przypomnę, że w polskim kodeksie postępowania karnego zasada specjalności zwana również „zasadą ograniczonego ścigania„, opisana jest w art. 607e , który mówi, że:
osoby przekazanej w wyniku wykonania nakazu nie można ścigać za przestępstwa inne niż te, które stanowiły podstawę przekazania, jak również wykonać orzeczonych wobec niej za te przestępstwa kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności.
Ograniczenia zasady specjalności
Ograniczenia wynikające z zasady specjalności nie obowiązują w wypadku gdy:
1) państwo wykonania nakazu złożyło oświadczenie o dopuszczalności ścigania lub wykonania kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności za wszystkie czyny popełnione przed przekazaniem, chyba że organ sądowy tego państwa w orzeczeniu o przekazaniu postanowił inaczej;
2) osoba przekazana, pomimo takiej możliwości, nie opuściła terytorium Rzeczypospolitej Polskie w ciągu 45 dni od dnia prawomocnego zakończenia postępowania albo po opuszczeniu terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na nie powróciła;
3) nie została orzeczona kara pozbawienia wolności albo inny środek polegający na pozbawieniu wolności;
4) postępowanie karne nie wiąże się ze stosowaniem wobec osoby ściganej środka polegającego na pozbawieniu wolności;
5) czyn osoby ściganej jest zagrożony karą lub środkiem niepolegającymi na pozbawieniu wolności;
6) osoba ścigana wyraziła zgodę na przekazanie i zrzekła się korzystania z prawa określonego w § 1;
7) osoba ścigana, po jej przekazaniu, złożyła przed sądem właściwym do rozpoznania sprawy oświadczenie o zrzeczeniu się korzystania z prawa określonego w § 1 w odniesieniu do czynów popełnionych przed przekazaniem;
8) organ sądowy państwa wykonania nakazu, który przekazał osobę ściganą, na wniosek sądu właściwego do wydania nakazu, wyraził zgodę na ściganie lub wykonanie kar pozbawienia wolności albo innych środków polegających na pozbawieniu wolności za przestępstwa określone w pkt 1.
Co to jest prawomocne zakończenie postępowania
Artykuł 607e § 1 pkt 2 mówi o tym, że zasada specjalności chroni przez 45 dni od dnia prawomocnego zakończenia postępowania.
W kontekście tego przepisu zwrot „prawomocne zakończenie postępowania” należy rozumieć zarówno jako uprawomocnienie się orzeczenia kończącego postępowanie, jak też zakończenie postępowania wykonawczego (por. P. Hofmański, KPK. Komentarz, t. 3, 2012, s. 620).
Okres 45 dni powinien być liczony od dnia zakończenia postępowania wykonawczego, tj. od dnia wykonania kary lub innego środka polegającego na pozbawieniu wolności albo od dnia, w którym darowano karę na skutek ułaskawienia lub amnestii; zaś w sytuacji, gdy zapadł inny wyrok niż skazujący – od prawomocnego zakończenia postępowania.
Termin 45 dni należy liczyć zgodnie z przepisem art. 123 § 1 i 2 KPK (por. S. Steinborn, w: J. Grajewski i in., KPK. Komentarz, t. 2, 2013, s. 783).
Wokanda czyli warunkowe przedterminowe zwolnienie
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 5.11.2014 r. (V KK 217/14, Legalis) w wypadku wyroku skazującego termin 45 dni liczy się od dnia zakończenia postępowania wykonawczego, a nie od dnia uprawomocnienia się wyroku.
Nie ma przy tym znaczenia kwestia odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności lub zawieszenie jej wykonania.
W wypadku warunkowego umorzenia postępowania, orzeczenia kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz warunkowego przedterminowego zwolnienia z wykonania kary pozbawienia wolności, termin wskazany w komentowanym przepisie rozpoczyna bieg od dnia, w którym upłynął okres próby (S. Steinborn, w: Grajewski, Paprzycki, Steinborn, KPK. Komentarz, t. 2, 2013, s. 834).
Wyjazd z Polski i powrót do niej w trakcie postępowania, tj. przed zapadnięciem ostatecznego orzeczenia nie aktualizuje przesłanki, przewidzianej w § 3 pkt 2 (postanowienie Sądu Najwyższego z 17.1.2013 r., V KK 160/12, Legalis)
Co może Prokurator
Czy Prokurator może zatrzymać Jędrka i postawić mu zarzut za oszustwo (więcej o zatrzymaniach możesz przeczytać tutaj)?
Odpowiedź brzmi: owszem, może tyle, że musi z tym poczekać 2 lata i 45 dni licząc od dnia uprawomocnienia postanowienia sądu penitencjarnego o warunkowym przedterminowym zwolnieniu z obowiązku odbycia reszty kary pozbawienia wolności.
Wówczas dopiero nastąpi koniec ochrony którą daje zasada specjalności.
W naszej sprawie prokurator trochę się pospieszył.
Damian Tomanek
adwokat
Photo by Sérgio Alves Santos on Unsplash
***
Ograniczenie zasady specjalności
Zasada specjalności ma swoje pierwotne umocowanie w art. 27 ust. 2 decyzji ramowej.
Istota tej instytucji polega na tym, że jeżeli Cię zatrzymano na podstawie europejskiego nakazu aresztowania, to nie możesz być ścigany, skazany lub pozbawiony wolności za przestępstwo popełnione przed przekazaniem, inne niż to, w związku z którym nastąpiło przekazanie [Czytaj dalej…]
***
Może zainteresować Cię jeszcze:
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }